Ψηφιοποιείται το αρχείο της Μονής Βλατάδων

Ψηφιακό… μουσείο, προκειμένου να διασωθούν σπάνια ντοκουμέντα, μικροφίλμ και αρχεία μοναδικά ανά τον κόσμο, τα οποία περιλαμβάνουν τ...

Ψηφιακό… μουσείο, προκειμένου να διασωθούν σπάνια ντοκουμέντα, μικροφίλμ και αρχεία μοναδικά ανά τον κόσμο, τα οποία περιλαμβάνουν το 96% των χειρογράφων του Αγίου Όρους, θα δημιουργήσει η Βασιλική Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή μονή Βλατάδων, έργο το οποίο θα χρηματοδοτήσει η περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας. 

Το υλικό αυτό φιλοξενείται στο Πατριαρχικό Ίδρυμα Πατερικών Μελετών της μονής, ενώ αποτελεί ανεκτίμητο ιστορικό πλούτο που συγκεντρώθηκε έπειτα από έρευνα και συστηματική εργασία 42 χρόνων.

Σήμερα το αρχείο αυτό, που στο μεγαλύτερο μέρος του είναι χειρόγραφα κείμενα και μικροφίλ, απειλείται με ολική καταστροφή, καθώς το κτίριο του Πατριαρχικού Ιδρύματος Πατερικών Μελετών της μονής Βλατάδων, είναι πολύ παλιό και έχει διαβρωθεί από την αυξημένη υγρασία. Λόγω του άμεσου κινδύνου που αντιμετωπίζει το αρχείο του ιδρύματος, η περιφέρεια αποδέχθηκε το αίτημα της μονής Βλατάδων να χρηματοδοτήσει το έργο της ψηφιοποίησης και συντήρησής του με 80.000 ευρώ, καθώς με την ψηφιοποίηση του θα είναι διαθέσιμο και προσβάσιμο, μέσω του διαδικτύου, στο σύνολο της παγκόσμιας κοινότητας.

Οι διαδικασίες για την υλοποίηση του έργου συζητήθηκαν στη διάρκεια χθεσινής συνεδρίασης της μητροπολιτικής επιτροπής Θεσσαλονίκης, η οποία ενέκρινε προγραμματική σύμβαση με το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού και την ιερά βασιλική, πατριαρχική και σταυροπηγιακή μονή Βλατάδων.

Σύμφωνα με το γενικό διευθυντή Αναπτυξιακού Προγραμματισμού της περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας Απόστολο Γιάντση, που ήταν ο εισηγητής του θέματος στη χθεσινή συνεδρίαση, τα μικροφίλμ έχουν διάρκεια ζωής 30 με 40 χρόνια και έχουν περάσει ήδη τα 40 χρόνια. Για το λόγο αυτό, όπως είπε, είναι απαραίτητη η επιλογή εκείνων που μπορούν να διασωθούν, ώστε να ψηφιοποιηθούν και να συγκεντρωθούν σε μία ειδική πλατφόρμα, προκειμένου να είναι διαθέσιμα σε χρήση από τον καθένα. Την ανάγκη συντήρησης και ψηφιοποίησης του αρχείου επισήμανε και η αντιπεριφερειάρχης Θεσσαλονίκης Βούλα Πατουλίδου, τονίζοντας ότι «είναι μία προσπάθεια από εκείνες για τις οποίες διερωτόμαστε γιατί δεν τις κάναμε τόσα χρόνια. Πρέπει να φροντίσουμε να δείξουμε τι παρελθόν έχουμε και να το αξιοποιήσουμε» σημείωσε χαρακτηριστικά.

Παγκόσμιος θησαυρός το αρχείο

Το αρχείο της μονής Βλατάδων αποτελείται από χειρόγραφα, μικροφίλμ και διαφάνειες, ενώ περιλαμβάνει υλικό από 15.000 ελληνικά χειρόγραφα του Αγίου Όρους, 3.500 της μονής Αγίας Αικατερίνης του Σινά, 3.500 της Εθνικής Βιβλιοθήκης στο Παρίσι και 3.000 του Βατικανού.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της μονής, το Πατριαρχικό Ίδρυμα Πατερικών Μελετών έχει στην κατοχή του αρχεία μοναδικά στον κόσμο, με παραχώρηση και ευλογία των μονών του Αγίου Όρους και άλλων ιερών μονών και βιβλιοθηκών στο Ίδρυμα. Σε αυτά περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων:

• Αρχείο αντιγράφων σε μικροταινίες από χειρόγραφα των βιβλιοθηκών των μονών του Αγίου Όρους.
• Αρχείο αντιγράφων σε διαφάνειες από μικρογραφίες των εικονογραφημένων χειρογράφων των ιερών μονών του Αγίου Όρους.
• Αρχείο αντιγράφων σε μικροταινίες της ιεράς πατριαρχικής και σταυροπηγιακής μονής Βλατάδων.
• Αρχείο αντιγράφων σε μικροταινίες της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Σόφιας.
• Αρχείο αντιγράφων σε διαφάνειες από μικρογραφίες των εικονογραφημένων χειρογράφων της σκήτης των Καυσοκαλυβίων του Αγίου Όρους.
• Αρχείο αντιγράφων σε διαφάνειες από μικρογραφίες των εικονογραφημένων χειρογράφων της πατριαρχικής και σταυροπηγιακής μονής Αγίας Αναστασίας της Φαρμακολυτρίας.

Αναφορικά με τις εργασίες που πρέπει να γίνουν, στην προγραμματική σύμβαση τονίζεται τι είναι άμεσα επιτακτική η διάσωση αυτού του παγκόσμιου πνευματικού πλούτου με τη μεταγραφή και την ψηφιοποίηση του αρχείου, τη δημιουργία ψηφιακής πλατφόρμας, την ανάπτυξη και λειτουργία ενιαίου δικτυακού κόμβου πρόσβασης και διάθεσης του ψηφιακού πολιτιστικού αποθέματος, τη μελέτη και εφαρμογή προτύπων διαχειριστικής και επιστημονικής τεκμηρίωσης και την τεχνική προστασία από την υγρασία και από άλλες φθορές των κτιριακών εγκαταστάσεων, όπου στεγάζεται το αρχείο.

Για την υλοποίηση του έργου θα συσταθεί κοινή επιτροπή, στην οποία θα συμμετέχουν το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, η περιφέρεια και η μονή Βλατάδων.

Πηγή: Φ. Σοβιτσλή, Μακεδονία